Persoonlijk Leiderschap

‘Wat is jouw grens? Wanneer gaat iemand over jouw grens Pierre?’ 

Mede getriggerd door recente nieuwsberichten over grensoverschrijdend gedrag, zette deze vraag me aan het denken. En dan met name de vraag: wat kan bijdragen om mensen bewust te maken van elkaars grenzen? 

Grensoverschrijding, hoe onbedoeld ook, komt vaker voor dan we ons bewust zijn. Bijna dagelijks lees ik voorbeelden in de media over grensoverschrijding. De vraag die me blijft bezighouden is of dit niet te voorkomen is? Het antwoord is ingewikkelder dan ik dacht. Er is geen panacee tegen bewuste, willens en wetens, grensoverschrijding. Ik ben van mening dat als we de ander niet meer als mens zien, maar als een object van onze eigen fantasie, dat het dan overgaat naar gedrag dat we als strafbaar aanmerken. 

Maar hoe zit het met onbewuste grensoverschrijding? Gedrag dat we in contact met de ander direct of soms achteraf als grensoverschrijdend ervaren. Hoe kunnen we hier meer bewust van worden? En hoe kunnen we het gesprek erover aangaan?  

Mijn eigen grens

Laat ik het eerst persoonlijk maken. Wanneer gaat iemand over mijn grens? 

Wat me direct te binnen schiet is een voorval laatst in de stad. Er stonden jongeren bij de supermarkt die continu het ‘k-woord’ gebruikte. En dan niet in één keer, nee wel 10/15 keer in 5 minuten. Dat ging echt over mijn grens. Ik heb diverse mensen verloren aan deze ziekte en om dat dan anderen toe te wensen, dat ging mij echt te ver. Ik stapte op de groep af en vroeg of ze ermee wilden stoppen. Ze stopten, lachten me uit en liepen weg. Een ander voorval vond jaren geleden plaats in de werksfeer. Ik werd door iemand hoger in de hiërarchie, regelmatig geïntimideerd. De psychische druk werd zo hoog dat ik last kreeg van allerlei lichamelijke klachten. Ik zat ‘opgesloten’ in mijn eigen ervaring. Erover praten was geen optie. Een arts constateerde burn-out verschijnselen. De klachten verdwenen nadat ik niet meer in contact kwam met de betreffende persoon. 

Tijdens het schrijven van deze blog werd ik me bewust van veel meer situaties waarin ik grensoverschrijding heb ervaren. Maar ik stelde mezelf ook de vraag of ik zelf wel eens over iemands grens ben gegaan, en hoe bewust was ik me daarvan geweest? Als ik heel eerlijk ben, dan moet ik dat helaas bevestigen. Ook ik ben wel eens stevig uitgevallen. 

Over de contactgrens

In onze coachopleiding werken we met het begrip ‘contactgrens’. Dit begrip is afkomstig vanuit de Gestaltpsychologie en verwijst naar het punt waar de persoonlijke ruimte van een individu grenst aan zijn omgeving. ‘Ik’ versus ‘niet-ik’. In onze relaties met anderen markeert de contactgrens het verschil tussen jou en de ander. Er is sprake van een fysieke contactgrens, namelijk je lichaam, en een psychische grens, je waarden en normen. Samen vormen ze onze ‘ik’.

Ieder mens heeft contact nodig om te kunnen leven. Contact zorgt ervoor dat onze behoeftes worden ingevuld, zowel de fysieke als psychologische. De contachtgrens is altijd dynamisch. Een voorbeeld hiervan is wanneer iemand zich terugtrekt tijdens een gesprek of fysieke nabijheid vermijdt. Deze afstand kan zowel mentaal als emotioneel zijn en geeft aan waar de persoonlijke grenzen liggen. 

Het begrip contactgrens versimpelt de relatie tussen twee mensen door uit te gaan van drie posities: 

• Voor de grens
• Op de grens 
• Over de grens

In de opleiding werken we ermee door bewust te zijn van deze posities en een gevoel te ontwikkelen over wat de grens tussen jezelf en iemand anders is. Het is een zoekproces tussen twee mensen. Tijdens de opleiding oefenen deelnemers hiermee door op een afstand tegenover elkaar te gaan staan. Vervolgens lopen ze in stilte stap voor stap naar elkaar toe om de toenadering te ervaren met vragen als: wat merk ik in m'n lijf? Wat zijn mijn gedachten? Wat voelt nog comfortabel en wat niet? Deze oefening zorgt ervoor dat deelnemers samen bewust worden van elkaars grens en wat er gebeurt in het contact wanneer de ander letterlijk te dichtbij komt, of juist te veel afstand houdt. Deze grenservaringen dragen bij aan een bewustzijn over contact- en relatieprocessen.

Relationeel bewustzijn

Terug naar mijn vraag: is er een benadering die bijdraagt aan de bewustwording van grensoverschrijding waardoor het gesprek erover mogelijk wordt? 

Ik zie in de Gestalt benadering dat het begrip ‘contactgrens’ voor een brede doelgroep een belangrijke bijdrage kan leveren aan een vergroot bewustzijn over grensoverschrijding. Dan denk ik aan leiders en professionals die vanuit een hiërarchische positie een relationeel bewustzijn zouden moeten ontwikkelen over het effect van hun gedrag op anderen. Met vragen als: hoe maak ik ‘veilig’ contact? Hoe creëer ik een relatie? Wat is mijn 'person effect?' Hoe geef ik leiding? Hoe beïnvloed ik anderen? 

Maar feitelijk zou ieder mens zich hier bewust van moeten zijn. Besef dat er een grens is, en dat er in elke ontmoeting een verschil is tussen jezelf en de ander. En dat je die grens daarom hebt te respecteren. Dat ervaar ik als het fundament waarop relaties tussen mensen ontstaan en verbondenheid ervaren kan worden. 

Wat zou je vandaag nog kunnen doen om dit direct handen en voeten te geven:

1. Echt luisteren: volledige aandacht geven aan de ander en empathisch luisteren.
2. Erkenning van individualiteit: de ander zien als een uniek persoon met eigen ervaringen, gevoelens en perspectieven.
3. Wederzijdse respect: anderen behandelen met respect en waardigheid. 
4. Verplaats je in de ander: proberen om de wereld te zien vanuit het perspectief van de ander. 
5. Nieuwsgierig zijn: je verwonderen over wie de ander is door je oprecht te interesseren in drijfveren, waarden en normen. 

Ben je geïnteresseerd in het begrip ‘contactgrens’ en wat ik kan bijdragen aan het vergroten van je bewustzijn hierin?

‘Ik ga het doen.’
‘Nee, ik ga het niet doen.’ 
‘Ja, nu ga ik contact zoeken.’
‘Waar begin ik en bij wie?’

Het stellen van je hulpvraag is een grote en belangrijke stap voor je persoonlijke groei en ontwikkeling. Waarom ik dat zeg?

Stel, je hikt al maanden of misschien wel jaren ergens tegenaan. Je praat er weleens over met bekenden. Je vraagt om advies. Maar je beseft dat je in cirkeltjes loopt en dat je jezelf iedere keer opzij zet. Met excuses als: ‘ik heb nu geen tijd’, ‘dit is niet het juiste moment’ of ‘het kost me te veel'. Daarmee beperk je jezelf enorm in je groei en ontwikkeling. Door in je bestaande patronen te blijven, ontwikkel je een copingstijl en het wordt je overlevingsmechanisme. Jouw manier om met problemen om te gaan.

Anderen betrekken

Neem mij. Vroeger dacht ik dat ik het allemaal zelf moest oplossen. Met daarbij de overtuiging dat mijn eigen analyses het complete plaatje bevatte. Voor andere invalshoeken stond ik niet open. Dat heb ik lang vol gehouden totdat ik mensen waarmee ik samenwerkte begon te verliezen. De feedback destijds was ‘dat ik het toch altijd op m’n eigen manier deed’. Gelukkig ligt die tijd ver achter me en zoek ik nu juist naar afwijkende meningen en gericht advies. Anderen betrekken geeft veel meer voldoening.

Stemmetjes

Waarom doen we dat eigenlijk? Waarom beperken we onszelf in onze persoonlijke groei en ontwikkeling?

Op nummer 1: angst voor het onbekende. We houden liever vast aan onze comfortzones, zelfs als die onze persoonlijke groei in de weg zit.

Op nummer 2: beperkende overtuigingen. Een veel voorkomende overtuiging is dat je niemand nodig hebt. Gevolgd door ‘ik weet het zelf het beste’. Maar ook overtuigingen als ‘ik ben niet goed genoeg’ of ‘dit is niets voor mij’. Allemaal stemmetjes in je hoofd die je beperken in je groei.

Op nummer 3: totaal niet bezig zijn met zelfreflectie. En dat is echt een gemiste kans. Als je niet bereid bent, of niet weet, hoe je kunt leren van je ervaringen, mis je groeikansen.

Neem initiatief

Het is heel menselijk om na het lezen van mijn blog te denken, 'ja, herkenbaar, maar dit geldt niet voor mij’. Overtuigingen kunnen hardnekkig zijn.  :-) Maar misschien ben je nu wel geraakt en neem je initiatief! In dat geval geef ik je hieronder graag enkele tips die je kunt gebruiken om om hulp te vragen.

1. Het allerbelangrijkste is, kom in actie. Niet uitstellen, maar doen! Door in actie te komen, kom je in beweging. 
2. Vind een coach of adviseur. Dit kan online, via aanbevelingen van vrienden of collega's, of zoek een professionele coaching organisatie. Dutch Leaders is zo’n organisatie met meer dan 40 aangesloten coaches. 
3. Investeer in jezelf. Persoonlijke ontwikkeling vergt tijd en inzet. Dus wees bereid om er energie te steken. Werk samen met je coach en houd je aan je actieplan om je doelen te bereiken.
   
   Ben jij er klaar voor? Bekijk hier onze mogelijkheden voor 1-op-1 coaching! 

Deze vraag krijg ik vaak als coach en als trainer van coaches. Ik ben zelf opgeleid in de Gestalt psychologie. Dat houdt in dat een deel van mijn waarneming gebaseerd is op principes die kenmerkend zijn voor Gestalt. Als coach richt ik m’n aandacht op verschillende aspecten in een gesprek, simpelweg omdat ik me daar bovengemiddeld bewust van ben. 

Voor mij is 'luisteren' dan ook een veel breder begrip dan waar te nemen wat ik hoor. Om echt te luisteren gebruik ik bewust en onbewust veel meer zintuigen die mij van informatie voorzien en waarmee ik signalen kan oppikken. Denk daarbij aan: 

• Verbale communicatie: de woorden waarmee iemand zich uitdrukt. 
• Intonatie: de toon van iemands stem en de expressie van gedachten en gevoelens. 
• Non-verbale communicatie: lichaamshouding, gebaren, oogcontact en gezichtsuitdrukkingen.
• Emoties en gevoelens: de beleving van het vraagstuk waar over verteld wordt. 
• Gedragspatronen: gedragingen en gewoonten, zowel in het gesprek als in het dagelijks leven. 
• Doelen, behoeftes en verlangens: wat wil iemand opgelost hebben? Maar ook welke behoeftes zijn er. 
• Belemmeringen: variërend van persoonlijke overtuigingen, waarden en normen, taboes tot oordelen die iemand over zichzelf heeft en over het vraagstuk. 
• Kwaliteiten en hulpbronnen die iemand kan inzetten. 

Als Gestalt-coach focus je je specifiek op de volgende aspecten in een coachgesprek: 

• Bewustzijn van iemand in het hier en nu: moedig iemand aan om zich bewust te worden van wat er op dit moment in zijn ervaring gebeurt. Dit kan betrekking hebben op gedachten, gevoelens en lichamelijke sensaties. 
• Contact en relatie: wees je gewaar van de kwaliteit van het contact tussen jezelf en de ander. Dit omvat zowel de verbale als non-verbale interactie, evenals eventuele weerstanden of afwezigheid van contact.
• Expressie en introjectie: Kijk naar de manier waarop iemand zichzelf uitdrukt en hoe iemand invloeden van buitenaf opneemt en internaliseert. 
• Paradoxen en polariteiten: Wees alert op tegenstrijdigheden en polariteiten in de ervaring van de ander en ondersteun de coachee om deze te onderzoeken en te integreren.
• Bewustzijn van weerstand: ondersteun om eventuele weerstand tegen verandering of groei te herkennen en te begrijpen.

Gestalt-coaching richt zich dus sterk op het bevorderen van bewustwording, zelfontdekking en groei in het hier en nu. Door deze waarnemingen effectief te gebruiken, kun je als Gestalt-coach de ander helpen bij persoonlijke ontwikkeling en het overwinnen van obstakels.

Wil je meer info over onze opleiding Transitie Based Coaching? Download direct de brochure! Of neem contact op voor een online kennismakingsgesprek!

Waar de één gedijt met het stellen van heldere ontwikkeldoelen, zet een ander juist weer grote stappen door zich bewust te zijn van het hier-en-nu.  In onze opleiding ‘Transitie Based Coachen’ werken we met beide benaderingen. Deelnemers starten de opleiding met vooraf gestelde doelen én ontwikkelen hun zelfbewustzijn door tijdens de opleidingsdagen effectief gebruik te maken van het hier-en-nu. 

Elke keer zie ik weer hoe beide benaderingen elkaar versterken, dus hieronder schets ik graag wat naar mijn mening de belangrijkste voordelen van beide benaderingen zijn!

De 5 belangrijkste aspecten over de waarde van doelen stellen. Doelen geven je: 

Richting en focus 

Ontwikkeldoelen helpen je een duidelijke richting te bepalen voor je persoonlijke groei. Ze helpen je bij het stellen van prioriteiten en je focus te behouden op de specifieke gebieden waarin je wilt verbeteren.

Meetbare vooruitgang

Door het stellen van doelen is het mogelijk om je voortgang te meten. Het laat zien hoever je al gekomen bent en welke stappen je nog moet nemen om je doelen te bereiken.

Motivatie 

Het hebben van duidelijke doelen kan je motiveren en je inzet vergroten. Het geeft je een reden om actie te ondernemen en jezelf uit te dagen.

Planning en strategie

Doelen stellen vereist vaak het maken van een plan en strategie om ze te bereiken. Dit kan helpen om je ontwikkeling effectiever te beheren.

Zelfbewustzijn 

Het proces van doelen stellen vereist vaak zelfreflectie, je moet er over nadenken en bij stilstaan. Dit draagt bij aan een beter begrip van je sterke punten en zwakke punten.

Met het ‘in het hier-en-nu’ ontwikkelen bedoel ik een aanpak die leidt tot persoonlijke groei en ontwikkeling zonder vooraf vastgestelde doelen. Deze benadering benadrukt juist het leren en groeien door bewust te zijn van je huidige ervaringen en situaties. 

De 5 belangrijkste aspecten van de waarde van ontwikkeling in het hier-en-nu: 

Awareness

Ontwikkelen in het moment vergroot je awareness. Dit houdt in dat je je zonder oordeel bewust bent van wat er in het ‘nu’ gebeurt. Het betekent dat je aandacht schenkt aan je gedachten, gevoelens en acties in het huidige moment.

Flexibiliteit: 

Deze aanpak is vaak flexibel en past zich aan de onmiddellijke behoeften en kansen aan. Je leert van situaties terwijl ze zich voordoen, wat spontane groei mogelijk maakt.

Experimenteren 

In het hier-en-nu ontwikkelen moedigt het experimenteren aan. Je probeert nieuwe dingen uit, past nieuwe vaardigheden toe en leert van de resultaten, zonder jezelf te veel te beperken door vooraf bepaalde doelen.

Aanpassingsvermogen

Het stelt je in staat om snel aan te passen aan veranderende omstandigheden en om effectief te reageren op onverwachte uitdagingen.

Plezier en flow

Ontwikkelen in het hier-en-nu kan leiden tot een gevoel van flow, waarin je volledig opgaat in wat je doet en plezier ervaart in het leren en groeien.

Hoewel ontwikkelen in het moment waardevol is, kan het een evenwicht vinden tussen deze benadering en het stellen van doelen een effectieve strategie zijn.

Benieuwd hoe we beide benaderingen gebruiken in onze opleiding ‘Transisitie Based Coaching’? Lees meer over onze aanpak of vraag een kennismakingsgesprek aan!

‘Alles is er al’ en ‘je bent een geheel’. Met deze twee uitspraken mocht ik het doen tijdens de eerste introductie van mijn opleiding tot coach. We gaan terug in de tijd, het jaar 1998. Ik had me ingeschreven voor de driejarige opleiding Gestalt en psychosynthese. 

Wat had ik het te verduren tijdens de eerste drie modules. Al vrij snel kwam ik erachter dat ik vol zat met oordelen. Ik vond veel dingen raar, had taboes, schaamtes over van alles en nog wat en hield vooral bepaalde medecursisten  op afstand. Mensen die niet in mijn hokje paste vanwege een andere kledingstijl, uiterlijkheden en opvattingen. In mijn wereld kende ik vooral mensen die een pak droegen, hun haar knipten, een studie hadden gevolgd die ik kon begrijpen en bij een groot bedrijf werkten. Op een groep van twintig deelnemers houd je dan drie mensen over. Ik wilde na de derde module afhaken omdat ik totaal niet in staat was om de potentie van m’n eigen ontwikkeling te zien. 

Stemmetje

Mijn redding was m’n doorzettingsvermogen en het stemmetje in m’n hoofd dat ik moest afmaken waar ik aan begon. Welkom in de wereld van persoonlijke ontwikkeling. 

Het was echt een shock. Amper 34 jaar oud en nu al een verwrongen beeld van de werkelijkheid. Ik had dingen af te leren. En als eerste betrof dat mijn manier van waarnemen. In plaats van bevooroordeeld kijken, gewoonweg onderzoekend waarnemen, met een open mindset, nieuwsgierig zijn. Die liefdevolle houding creëerde veel meer ruimte. In plaats van snel af te haken, begon ik me in mensen te interesseren. 

Wat je geeft krijg je terug

Met kleine stapjes liet ik anderen toe. En wat je geeft krijg je terug. Hoe meer diversiteit ik toeliet in mezelf, hoe meer ruimte ik gaf aan anderen. Ik kan meer ‘ik’ worden, als de ander meer de ‘ander’ wordt. Anderen begonnen zich ook in mij te verdiepen. Mijn toen nog beperkte wereldje groeide uit tot een vermenigvuldiging van contacten, zowel binnen als buiten de opleiding. En daardoor verbreedde ik mijn kijk op de wereld. Je kunt veel leren van de ervaringen van anderen door gewoonweg te luisteren en vragen te stellen.

Wikkels

Het eerste jaar sloot ik af met een certificaat ‘persoonlijke ontwikkeling’. Ik had me van een aantal wikkels ontdaan en was meer naar m’n eigen kern gegaan om te ontdekken wie ik als mens wilde zijn. Nooit gedacht, (wel gehoopt!) dat je daar opnieuw keuzes in kunt maken. Met m’n vernieuwde attitude had ik een boost gegeven aan m’n eigen persoonlijke ontwikkeling en de potentie in mezelf vrijgemaakt om me te verdiepen. 

Ik geef m’n ervaringen graag door. Ben je geïnteresseerd in hoe je als professioneel begeleider of als leider anderen in staat kunt stellen om te groeien? 

Meld je dan voor onze opleiding tot Transitie Based Coach!

De afgelopen periode heb ik bij een van onze klanten coachgesprekken mogen voeren met alle medewerkers van een specifieke afdeling. Ik ben veel bezig geweest met het thema zelfzorg, alle vraag variaties en combinaties van de vraag; ‘hoe zorg je goed voor jezelf’? heb ik wel gesteld. Enerzijds ben ik blij dat ik vanuit mijn rol als coach/ trainer deze vraag mag stellen, anderzijds confronterend dat het nodig is deze vraag zo vaak te stellen, ook binnen andere organisaties. Wat maakt dat zoveel mensen, waaronder ikzelf, dit soms zo lastig vinden om toe te passen?  

Allereerst natuurlijk de definitie kwestie, want wat is zelfzorg nu precies? Waarschijnlijk betekent het voor mij wat anders dan dat het voor jou is. Daarnaast de vraag wat het oproept bij jou, krijg je jeuk bij het woord of gaat je hart juist sneller kloppen? Voelt het egoïstisch, noodzakelijk of vanzelfsprekend voor jou? 

Het beste van jezelf

Ik kwam een tijdje geleden de quote van Katie Reed tegen: selfcare is giving the world the best of you instead of what’s left of you. Voor mij omarmt deze quote wat zelfzorg is. Het gaat uit van het nemen van verantwoordelijkheid, om voor jezelf te zorgen om het beste van jezelf te kunnen geven.  

Zelfzorg is persoonlijk

Wat heb jij nodig om het beste van jezelf te kunnen geven? Hiermee wordt zelfzorg persoonlijk en ook duidelijk. Voor mij bijvoorbeeld geldt dat naar binnen keren (in de vorm van meditatie), sporten, wandelen en gezond eten dingen zijn die ik echt nodig heb. Niet alles hoeft elke dag, sterker nog; ik probeer zo weinig mogelijk te moeten, maar ik ben wel elke dag bezig met de vorm van zelfzorg die goed is voor mij op dat moment. Zo geef ik mezelf en de ander de beste versie van mezelf, en laat dat nu net mijn missie zijn!  
 
Wat heb jij nodig om goed voor jezelf te kunnen zorgen, en daarmee de beste versie van jezelf te zijn?