Kennis en inspiratie

De afgelopen periode heb ik bij een van onze klanten coachgesprekken mogen voeren met alle medewerkers van een specifieke afdeling. Ik ben veel bezig geweest met het thema zelfzorg, alle vraag variaties en combinaties van de vraag; ‘hoe zorg je goed voor jezelf’? heb ik wel gesteld. Enerzijds ben ik blij dat ik vanuit mijn rol als coach/ trainer deze vraag mag stellen, anderzijds confronterend dat het nodig is deze vraag zo vaak te stellen, ook binnen andere organisaties. Wat maakt dat zoveel mensen, waaronder ikzelf, dit soms zo lastig vinden om toe te passen?  

Allereerst natuurlijk de definitie kwestie, want wat is zelfzorg nu precies? Waarschijnlijk betekent het voor mij wat anders dan dat het voor jou is. Daarnaast de vraag wat het oproept bij jou, krijg je jeuk bij het woord of gaat je hart juist sneller kloppen? Voelt het egoïstisch, noodzakelijk of vanzelfsprekend voor jou? 

Het beste van jezelf

Ik kwam een tijdje geleden de quote van Katie Reed tegen: selfcare is giving the world the best of you instead of what’s left of you. Voor mij omarmt deze quote wat zelfzorg is. Het gaat uit van het nemen van verantwoordelijkheid, om voor jezelf te zorgen om het beste van jezelf te kunnen geven.  

Zelfzorg is persoonlijk

Wat heb jij nodig om het beste van jezelf te kunnen geven? Hiermee wordt zelfzorg persoonlijk en ook duidelijk. Voor mij bijvoorbeeld geldt dat naar binnen keren (in de vorm van meditatie), sporten, wandelen en gezond eten dingen zijn die ik echt nodig heb. Niet alles hoeft elke dag, sterker nog; ik probeer zo weinig mogelijk te moeten, maar ik ben wel elke dag bezig met de vorm van zelfzorg die goed is voor mij op dat moment. Zo geef ik mezelf en de ander de beste versie van mezelf, en laat dat nu net mijn missie zijn!  
 
Wat heb jij nodig om goed voor jezelf te kunnen zorgen, en daarmee de beste versie van jezelf te zijn?  

De kleine dingen in het leven maken juist het grootste verschil. Dingen die zo vanzelfsprekend lijken, totdat ze er niet meer zijn. Denk aan een fijn gesprek, een goede kop koffie, een lekkere wandeling of een dikke knuffel van een dierbare. 

Het is voor mij belangrijk om echt stil te staan in het leven. Niet de letterlijke stilstand waarbij er geen beweging is, maar de vorm waarbij je even uitzoomt om te kunnen zien hoe mooi de dingen in je leven zijn. Daarbij probeer ik om vanzelfsprekendheden niet als zodanig te zien, simpelweg omdat ze dat niet zijn. Dit zorgt bij mij voor verwondering en dankbaarheid.  

Bewust genieten 

Nu vraag je je misschien af wat dit stilstaan te maken heeft met het focussen op mogelijkheden. Voor mij heeft dit er alles mee te maken. Het zorgt er namelijk voor dat ik de kleine en mooie dingen echt zie! Ik ervaar hoe bijzonder een gesprek is, hoe lekker mijn eten is of hoe goed mijn dag was. Dat zorgt ervoor dat ik bewust kan genieten van wat er is. Daarnaast helpt het mij om mij te richten op de zaken waarop ik invloed heb. 
 
Natuurlijk is dit niet iets wat in één dag gerealiseerd is, zie het als een vorm van mindgym. Als je sterke en gespierde armen wilt krijgen, heeft eenmalig trainen geen effect. Het gaat erom dat je het met regelmaat doet, ook als je die sterke en gespierde armen eenmaal hebt.  

Doe je ook mee?  

Echte aandacht

Begin eens om de dingen die je doet met echte aandacht te doen, zonder afleidingen. Eet je ontbijt niet terwijl je het nieuws kijkt en ondertussen ook je appjes beantwoord. Stel jezelf vervolgens elke dag de vraag wat er goed ging die dag. Sta daar dan ook bij stil en bepaal welk effect dit op jou heeft.  

Een metafoor voor krachten die groter zijn dan jezelf. Het is een natuurlijke beweging. Als we in een waterstroom terecht komen, dan is onze impuls tot verzet groot. We zetten een tegenbeweging in. Een stroom is ongewis. Het brengt ons een onbehaaglijk gevoel, omdat we niet weten waar we uitkomen. Zelfregie is een fundamentele behoefte in menszijn. Een stroom neemt dat van ons over.

Heb je weleens tegen een stroom in gezwommen? Dat gaat niet. Je blijft op dezelfde plek en verbruikt daarbij veel energie. Hoe harder je zwemt, hoe groter de weerstand. En het wrange is: je beweging brengt je niet verder. Met het grootste risico dat je jezelf uitput en niet meer in staat bent om in je basisveiligheid te voorzien. In geval van waterstromen is dat je hoofd boven water houden om te blijven ademen.

Ik heb het zelf ondervonden tijdens mijn zwemtocht van Dover naar Calais. Op de tracker zag ik achteraf dat ik in een s-curve heb gezwommen. Er stroomt water in de Noordzee die je meeneemt, vervolgens stroomt het er weer uit en zwem je richting oceaan. Terwijl ik toch echt dacht dat ik in een rechte lijn zwom.

Go with the flow

Welke opties heb je als je eenmaal in een stroom terecht komt? De meest voor de hand liggende optie is om je mee te laten voeren met de stroom. Go with the flow. Je volledig laten meedeinen zonder in te grijpen. Het voordeel is dat het relatief weinig energie kost, als je maar wel zorgt voor behoud van je vitale functies. En het is belangrijk om gedurende de beweging in contact te blijven met van alles wat er voorbijkomt. Je loopt het risico dat er meer objecten in het water drijven. Maar als je met dit alles rekening houdt, navigeer je zo door de stroom heen.

Evenwicht herstellen

Uiteindelijk stopt een stroom, simpelweg omdat er ergens tegendruk ontstaat. Beweging creëert antibeweging. Wanneer dat ontstaat weet je niet. Maar waar druk en tegendruk samenkomen, dat is het moment om weer grip te krijgen op het ritme van je eigen beweging. De behoefte aan stilstand is dan doorgaans groot. Een beweging die ons uit evenwicht heeft gebracht, vraagt tijd en rust om het evenwicht te herstellen. De stress moet door het lichaam geabsorbeerd worden. Hier schuilt het risico dat we overmoedig worden en door willen gaan, maar uit ervaring kan ik je zeggen dat tijdelijk rust nemen echt heel belangrijk is. En by the way, stilstand biedt ook overzicht dat een synoniem is voor controle.

Zelfsturing terugkrijgen

De tweede optie is om je koers in de stroom te beïnvloeden. Dat kan op verschillende manieren. Je kunt variëren in subtiele en rigoureuze bewegingen. Subtiel is het om mee te zwemmen met de stroom. Je versnelt dan, terwijl de stroom je meevoert. Het voordeel hiervan is dat je sneller bij de tegendruk komt. En daarmee weer de grip terugkrijgt. Rigoureus is het om in de stroom van koers te veranderen. Kracht gebruiken. Mainstream te gaan of juist meer aan de zijkant. Stromen doet het toch, maar je kunt wel je richting in de stroom beïnvloeden. Dit alles is erop gericht om tijdens het stromen je kansen op zelfregie te vergroten. En met zelfregie bepaal je je eigen koers weer.

Bewuste beïnvloeding

In alle gevallen zorgt bewuste beïnvloeding dat je je hoofd erbij houdt en dat je niet in blinde paniek nog harder gaat zwemmen. Dat lost namelijk niets op.

Een overweldigend moment was dat we als team de kust van Calais bereikten. Na 13,5 uur zwemmen weer zand onder je voeten voelen. Dat gun ik ons allemaal in deze bizarre tijd.

Deze feedback kreeg ik regelmatig het afgelopen jaar. ‘Je moet meer loslaten, Pierre’. Maar ja, loslaten. HOE DAN?

Ik vergeleek deze uitspraak met het loslaten van een tas met boodschappen. Zo’n tas waarvan je net de inhoud zorgvuldig hebt uitgezocht en afgerekend. Om vervolgens lopend huiswaarts erachter te komen dat deze net iets te zwaar is voor het stuk dat je moet afleggen. Het handvat begint al na een paar minuten in je handen te snijden en je wisselt continu van hand om het gewicht te verdelen. Zo’n tas van waarde ga je niet zomaar loslaten. Halverwege de weg naar huis ergens neerzet…. Want wat denk je dat er dan gebeurt? 

Tas weg! Ja toch?

Ik begrijp zo’n uitspraak dus niet. 'Je moet meer loslaten'.

Dus ik heb aan al die mensen die mij deze feedback gaven gevraagd wat ze er nu precies mee bedoelen. En het volgende kreeg ik te horen:

1. Loslaten is zorgvuldiger kiezen wat je wel en wat je niet doet;
2. Loslaten is minder doen;
3. Loslaten is je projecten verdelen over andere collega’s: 'de lasten verdelen';
4. Je activiteiten meer verspreiden over een langere periode;
5. Niet teveel tegelijk (willen) doen;
6. Even helemaal niets doen.

Daar kan ik wel iets mee.

Dus ik heb alle adviezen meteen toegepast. En het effect?

Als ik nu kijk naar m’n tas met boodschappen, dan:

– Zit er minder in omdat ik me niet laat verleiden om allerlei aanbiedingen mee te nemen (advies 1). Dat lijkt makkelijk, maar in essentie komt dat neer op ‘nee’ zeggen en werk doorgeven;

– Neem ik voortaan een karretje mee. Met een collega naar een nieuwe klant geeft veel voordelen en is leuker (advies 2 en 3);

– Ben ik gaan experimenteren met het laten thuisbezorgen. Zo, wat een uitvinding!! (Advies 4 en 6). Kun je meteen weer meer kopen.

En om bij dat laatste te blijven. In de online business valt nog veel te doen. Online coaching, webinars, community building, blogs en vlogs maken. Vind ik leuk om me de komende maanden verder in verdiepen. Tegelijkertijd vind ik het fysieke aspect ook belangrijk. Die verbinding voelt anders. Ik denk dat de combi me bevalt.

‘Kan het niet sneller? Want ik wil door!'

'Moet echt iedereen betrokken worden? Wat een gedoe om continu te verbinden,’ zegt de actiegerichte mens.

In een tijd waarin fragmentatie en polarisatie hoogtij vieren, lijkt het besef van verbondenheid ver te zoeken. We willen continu sneller, beter en meer. In actie, hop, vooruit. Maar waarom? Wat voegt actie en het daaruit volgende resultaat toe, als het leven een proces is? Aldus de procesmens: ‘laten we meer vertragen.’

Waar de één wil vertragen, wil de ander versnellen. Ogenschijnlijke tegenstellingen die met elkaar verbonden zijn. Niet het één, of het ander. Want beide zijn nodig voor ontwikkeling en groei. Actie zet in gang, vertraging zorgt voor de ‘spijsvertering’.

Verbondenheid ervaren

Het is misschien lastig om te vertragen en aan verbinding te werken als je een actiegericht mens bent. Je wilt beweging en elke vorm van vertraging maakt je onrustig. In je hoofd ben je vaak al tien stappen verder. Hetzelfde geldt voor de procesmens, net zo ingewikkeld. Je wilt de verbondenheid blijven ervaren. En de continue actiemodus zorgt voor stress.

Toch kunnen beide van elkaar leren. De actie-gerichten kunnen leren om nog effectiever te worden. Procesoptimalisatie levert altijd tijdwinst op. Zo kunnen proces-gerichten leren dat dingen doen meer perspectief toevoegt aan het proces. Actie nodigt uit tot reflectie.

Motivatie om te leren

Maar hoe doe je dat? NIET als je niet bereid bent om je open te stellen voor je tegenpool. Het hangt dus af van je motivatie om te willen leren. Om te willen verdiepen in de ander. Ben je als actiegericht mens bereid om in het proces te duiken, te vertragen en bij tijd en wijle te reflecteren. En ben je als procesmens bereid om in het diepe te springen, actie te ondernemen zonder helder plan, maar to go with the flow.

Samenvattend

Drie dingen:
1. Als je jezelf herkent als actie junkie, weet dan dat je door je in het proces te verdiepen, tijdswinst overhoudt voor nog meer actie.

2. Als je jezelf herkent als procesmens, weet dan dat actie meer proceskwaliteit toevoegt. 

3. Als je jezelf in beide typen niet herkent dan weet je in ieder geval dat deze type mensen waarschijnlijk in je team aanwezig zijn als onlosmakelijk verbonden tegenstellingen. Aan jou de taak om de verbinding te behouden.